وقتی قاضی «قرار وثیقه» صادر می‌کند، اولین سؤال خانواده‌ها همیشه این است: «چقدر طول می‌کشه عزیزمون با وثیقه آزاد بشه؟»
وثیقه در حقیقت یک تضمین قانونی است که دادگاه بر اساس آن اجازه می‌دهد فرد بازداشت‌شده تا زمان رسیدگی نهایی، به‌صورت موقت آزاد باشد. این وثیقه معمولاً به‌صورت سند ملکی، وجه نقد یا ضمانت معتبر ارائه می‌شود.
اما چیزی که برای خانواده‌ها اهمیت بیشتری دارد، مدت زمان آزادی است؛ اینکه این روند چند ساعت، چند روز یا حتی بیشتر طول می‌کشد. زمان آزادی به عوامل مختلفی مثل نوع پرونده، مبلغ وثیقه، پیچیدگی مراحل اداری و سرعت کارشناسی ملک بستگی دارد.
در این مقاله، تمام مراحل و عواملی که روی مدت آزادی اثر می‌گذارند را توضیح می‌دهیم تا بدانید دقیقاً از صدور قرار تا لحظه آزادی چه اتفاقی می‌افتد و چطور می‌توان این فرایند را سریع‌تر و امن‌تر انجام داد.
مراحل آزادی با وثیقه از لحظه صدور قرار تا دستور آزادی
۱. بررسی پرونده توسط قاضی
پس از بازداشت، پرونده ابتدا توسط بازپرس یا قاضی بررسی می‌شود. قاضی بر اساس نوع جرم، سابقه متهم و احتمال فرار، تصمیم می‌گیرد که آیا آزادی با وثیقه ممکن است یا خیر.
اگر آزادی امکان پذیر باشد، مبلغ وثیقه تعیین می‌شود (مثلاً ۵۰۰ میلیون، ۱ میلیارد یا بیشتر). این مرحله معمولاً چند ساعت تا یک روز کاری زمان می‌برد.
۲. ارزیابی مبلغ وثیقه و انتخاب نوع وثیقه
پس از تعیین مبلغ، خانواده باید مشخص کنند وثیقه را چطور تأمین می‌کنند:
- سند ملکی خودشان
- سند اقوام
- سند اجاره‌ای معتبر
- وجه نقد
- ضمانت‌نامه بانکی
در این مرحله باید مطمئن شوید ارزش سند حداقل برابر مبلغ وثیقه باشد. اگر سند آماده و رسمی باشد، این مرحله سریع پیش می‌رود؛ اما اگر سند مناسب پیدا نشود، ممکن است ۱ تا ۳ روز طول بکشد.
۳. معرفی سند یا وثیقه به دادگاه
پس از انتخاب سند مناسب، آن را به دادسرا یا شعبه رسیدگی‌کننده معرفی می‌کنید. اگر سند به نام خود یا خانواده باشد، فقط ارائه مدارک کافی است.
اگر سند اجاره‌ای باشد، مالک سند باید حضور داشته باشد و به‌صورت رسمی اعلام کند سندش را برای وثیقه می‌گذارد.
هنگام معرفی سند، دادگاه موارد زیر را بررسی می‌کند:
- رسمی و شش‌دانگ بودن سند
- نبودن سند در رهن بانک
- نبودن توقیف یا ممنوع‌المعامله بودن مالک
- نبودن تداخل در ثبت
این بخش معمولاً نیم‌روز تا یک روز کاری زمان می‌برد.
۴. کارشناسی ارزش ملک
پس از پذیرش اولیه سند، پرونده برای کارشناسی رسمی ارسال می‌شود.
کارشناس دادگستری با توجه به:
- موقعیت ملک
- متراژ
- سال ساخت
- ارزش منطقه
- شرایط سند
ارزش دقیق ملک را تعیین می‌کند.
اگر ارزش کمتر از مبلغ وثیقه باشد، ممکن است سند دیگری هم لازم شود.
کارشناسی معمولاً ۱ تا ۳ روز کاری طول می‌کشد، اما در تهران به‌دلیل حجم پرونده‌ها گاهی بیشتر می‌شود.
۵. ثبت سند در دفترخانه و ارسال مدارک به دادگاه
پس از تأیید کارشناس، سند باید در دفترخانه اسناد رسمی به‌صورت قانونی بازداشت شود. یعنی:
- ملک تا پایان پرونده غیرقابل‌فروش می‌شود
- ثبت رسمی انجام می‌شود
- یک نسخه به دادگاه ارسال می‌گردد
ارسال نسخه ثبت‌شده به دادگاه معمولاً همان روز یا روز بعد انجام می‌شود.
این بخش بین ۱ تا ۲ روز کاری زمان می‌برد.
مدت زمان معمول برای آزادی با وثیقه چقدر است؟
مدت زمان آزادی با وثیقه عدد «ثابتی» نیست، اما بر اساس تجربه پرونده‌های متعدد در تهران و شهرستان‌ها، می‌توان یک بازه‌ی استاندارد و واقع‌گرایانه ارائه داد. این زمان به عوامل مختلف قانونی، اداری و حتی شلوغی سیستم قضایی وابسته است.
در ادامه، دقیق‌ترین و قابل‌اعتمادترین برآورد زمانی را می‌خوانید:
⏱ ۱. آزادی با وثیقه در پرونده‌های عادی (بازداشت‌های مالی و حقوقی)
در بیشتر پرونده‌های مالی، چک، بدهی، مهریه و مسائل حقوقی مشابه، روند آزادی با وثیقه سریع‌تر است.
میانگین زمان: ۲ تا ۴ روز کاری
علت سرعت بیشتر:
- مبلغ وثیقه معمولاً پایین‌تر است
- کارشناسی ملک سریع‌تر انجام می‌شود
- پیچیدگی پرونده‌ها کمتر است
⏱ ۲. آزادی در پرونده‌های کیفری یا مواد مخدر
پرونده‌هایی که اتهام سنگین‌تری دارند، نیازمند بررسی دقیق‌تر توسط قاضی هستند. به همین دلیل مراحل بیشتر و سخت‌گیری‌ها بیشتر است.
میانگین زمان: ۳ تا ۷ روز کاری
عوامل افزایش زمان:
- سخت‌گیری قاضی
- نیاز به کارشناسی دقیق‌تر
- بررسی سابقه متهم
- احتمال درخواست سند با ارزش بالاتر
⏱ ۳. آزادی فوری با وثیقه (در شرایط اضطراری)
در برخی پرونده‌ها، خانواده فقط چند ساعت فرصت دارند تا وثیقه را تودیع کنند.
در این شرایط اگر سند آماده، استعلام شده و قابل ارائه همان روز باشد، می‌توان روند را بسیار سریع‌تر کرد.
میانگین زمان: ۲۴ تا ۴۸ ساعت
این حالت بیشتر زمانی ممکن است که:
- سند ملکی از قبل آماده باشد
- کارشناس همان روز مراجعه کند
- شعبه رسیدگی خلوت باشد
- مؤسسه‌ای معتبر فرآیند را از صفر تا صد مدیریت کند
⏱ ۴. مدت زمان بررسی وثیقه توسط قاضی
حتی اگر سند کامل باشد، قاضی باید پس از دریافت مدارک، بررسی نهایی را انجام دهد.
میانگین زمان بررسی: چند ساعت تا یک روز کاری
گاهی قاضی همان روز دستور آزادی می‌دهد؛ گاهی به دلیل جلسه، مأموریت یا تعداد زیاد پرونده‌ها، بررسی به روز بعد موکول می‌شود.
⏱ ۵. مدت زمان صدور «حکم آزادی» پس از تأیید وثیقه
بعد از پذیرش وثیقه و ثبت آن، دستور آزادی به بازداشتگاه ارسال می‌شود.
زمان ارسال دستور:
- تهران: ۲ تا ۶ ساعت
- شهرستان‌ها: ۳ تا ۱۲ ساعت
- روزهای تعطیل یا آخر هفته: احتمال تأخیر بیشتر
جمع بندی
آزادی با وثیقه یکی از رایج‌ترین و درعین‌حال پیچیده‌ترین مسیرهایی است که خانواده‌ها پس از بازداشت یک عزیز طی می‌کنند. هرچند روند قانونی به‌ظاهر ساده به‌نظر می‌رسد—«وثیقه بگذار، آزادی صادر می‌شود»—اما در واقعیت، عوامل متعددی بر مدت زمان آزادی، نوع وثیقه قابل قبول، کارشناسی ملک، شرایط پرونده و سخت‌گیری قاضی اثر می‌گذارند.
بدون دیدگاه